Czy zastanawialiście się kiedyś jak powstawało Osiedle Tysiąclecia? A może ktoś z Was sam pamięta rozpoczęcie jego budowy? Początki osiedla sięgają aż do XVII w., gdy na jego obecnym terenie założono kolonię Sośnina. Wspólnie z nami wybierzcie się w krótką podróż w przeszłość!
Osiedle Tysiąclecia w latach 70. (fot: facebook.com/katowice50)
Przełomowe lata 50.
Wstępne koncepcje z lat 1956-1959 zakładały budowę nowego osiedla o powierzchni 145 hektarów, na którym miało zamieszkać 45 tysięcy osób. Ów teren miał się składać z 5 mniejszych jednostek – 4 osiedli (Dolnego, Górnego, Centralnego i Zachodniego) oraz Centrum Usług. Planowano również budowę 3 centrów edukacyjnych i 3 ośrodków usługowych.
Dokładnie 7 lipca 1959 r. Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej podjęło decyzję o budowie nowego osiedla na pograniczu Katowic i Chorzowa – dokładniej na terenie kolonii Sośnina oraz sąsiedniego Bederowca i Klimzowca. Nazwa nowej dzielnicy miała być związana z obchodami Tysiąclecia Państwa Polskiego, stąd nazwa Osiedle Tysiąclecia. Pierwotnie zakładano budowę osiedla, które pomieści 20 tysięcy mieszkańców, w późniejszym czasie liczba ta wzrosła do 30 tysięcy.
Pierwsze z budynków Tauzena (fot: www.smpiast.pl)
Ówczesny wojewoda Jerzy Ziętek ogłosił konkurs na projekt osiedla, którego głównym założeniem było stworzenie terenu o wzorcowych rozwiązaniach technicznych i przestrzennych. Zgłoszono 3 prace. Wybrano projekt Henryka Buszko, Aleksandra Franty, Mariana Dziewońskiego i Tadeusza Szewczyka z Wojewódzkiej Pracowni Projektów Budownictwa Ogólnego w Katowicach.
Budowa Osiedla Tysiąclecia
Budowę rozpoczęto w 1961 roku. Pierwszymi powstającymi budynkami były niskie konstrukcje na Osiedlu Dolnym (na terenie Sośniny i Bederowca). Następnie zbudowano czternastokondygnacyjne bloki, pawilony handlowe oraz obiekty oświaty. W powstałych budynkach mogło zamieszkać w sumie około 25 tysięcy osób. 3 lata po rozpoczęciu budowy, w 1964 r., na osiedle zaczęli się wprowadzać pierwsi mieszkańcy.
Cały projekt miał zostać zakończony w 1970 r., jednakże podjęto decyzję o dalszej rozbudowie osiedla. W latach 1968 – 1982 na terenie Klimzowca powstawało tzw. Górne Tysiąclecie. W latach 80. rozpoczęto również budowę bloków uważanych za ikonę osiedla, czyli “kukurydz”. Architektów do stworzenia 5 bliźniaczych budynków zainspirowały wieże Marina City w Chicago. “Kukurydze” są także kuzynkami bloków z Osiedla Gwiazdy – obydwie konstrukcje są oparte na planie gwiazdy, jednak na Tauzenie ostre rogi zastąpiono zaokrąglonymi.
Osiedle w budowie – lata 70. (fot: facebook.com/katowice50)
Dalszy rozwój Tauzena
Lata 70. to czas nie tylko dalszej rozbudowy osiedla, ale i czynów społecznych – mieszkańcy wspólnie upiększali okoliczne tereny, sadząc drzewa i kwiaty. Kolejne dziesięciolecie również odegrało znaczącą rolę w jego rozwoju. Na początku lat 80. mieszkańcy z pomocą kopalni KW Gottwald postanowili zagospodarować sąsiedni staw, tworząc ośrodek rekreacyjny. “Smerfowy Staw”, obecnie znany jako staw Maroko, przyciągnął zarówno wędkarzy, jak i żeglarzy – na terenie ośrodka uruchomiono nawet szkółkę żeglarską dla dzieci! Ten śmiały pomysł w środku betonowego osiedla wywołał poruszenie w skali całego województwa, a nawet całego kraju.
Smerfowy Staw (fot: fotopolska.eu)
Ten czas to także budowa dwóch kościołów, o które zabiegano od samego początku powstawania osiedla. Budowę pierwszego z nich, kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Uzdrowienia Chorych na Osiedlu Dolnym rozpoczęto we wrześniu 1979 r., a duży udział w uzyskaniu zgody miał ówczesny Metropolita Krakowski Ksiądz Kardynał Karol Wojtyła. To on również, już jako papież Jan Paweł II, poświęcił kamień węgielny przed rozpoczęciem prac. Kościół został poświęcony 13 grudnia 1981 r. Budowę drugiego kościoła pod wezwaniem Matki Boskiej Piekarskiej rozpoczęto na Osiedlu Górnym w czerwcu 1984 r. i zakończono w grudniu 1990 r.
Od 2006 r. na terenie osiedla pojawiają się nowe budynki mieszkalne, niezwiązane z oryginalnym planem Tauzena. Budynki miały być oddalone od siebie co najmniej o 50 m – taka zabudowa umożliwiała pozbywanie się zanieczyszczonego powietrza w naturalny sposób, a także powstanie obszernych terenów do zabawy, odpoczynku i rekreacji. Pomimo starań projektantów osiedla i mieszkańców, powstają kolejne inwestycje, zmieniające pierwotną koncepcję Osiedla Tysiąclecia.